sábado, enero 26, 2008

81. (On)eindige opvoeding

Nu, Finnegans Wake lezende, Sans Soleil gezien, binnenkort de Blade Runner Final Cut en mythische workprint, doemt de vraag op: is er een einde aan je opvoeding? Een punt dat zegt: dit is genoeg, de rest zijn details. Natuurlijk niet, er is altijd meer, altijd weer zijpaden, nieuwe ontdekkingen, dingen die je niet zag aankomen, de leeslijst onderbroken door een intuïtieve keuze, de onverwachte vondst, waardoor ook die lijst weer wordt herschreven.

Opvoeding, opleiding, zelfverbetering. Hier als inwisselbare termen. Niet institutioneel, want hij is excessief opgeleid al is dat vooral een alibi geweest voor zijn zelfopvoeding die echt begon op zijn negentiende (zijn tienerjaren beschouwt hij voor het grootste gedeelte als een verloren periode.) Neem sociologie, een prachtig vak maar hij heeft waarschijnlijk hoogstens tien pagina’s Marx gelezen, een van zijn favoriete sociologen, Erving Goffman, heeft hij zelfs nog nooit een boek van gelezen…en dat maakt niet uit.



Het is een onderwerp dat semi-taboe is onder sociologen, waarschijnlijk omdat het niet-wetenschappelijk of voorspelbaar is, al pik je het als je scherp luistert soms op in de woorden van professoren: er bestaat zoiets als een moment van sociologisch inzicht, het makkelijkst te vergelijken met satori in Zen. Na ongeveer drie jaar studeren is er uit het niets een gevoel van helderheid, verlichting klinkt als te groots en metafysisch, ontwaken is beter…je ziet plotseling alles met een nieuwe blik, diep, allesomvattend, gerelateerd, schuivend door verschillende niveau’s, kil, sceptisch maar toch omgeven door een lichte extase van het moeiteloze denken. Dat is niet de uitkomst van lessen of de accumulatie van specifieke kennis. Het is de inlossing van een potentieel (waarschijnlijk karakterologisch van aard) die door een structuur van het studeren eerst wordt ingebed en vervolgens gedemonteerd (al dan niet versterkt door het zelfbewuste “open” of onzekere karakter van sociologie.)

Vervolgens is er de keuze: inwaarts, naar de fundamenten van de klassieken, de methode of de onvermijdelijke meesterloze weg, die zoekt naar infectering, open lijnen, grensvervagingen, waar sociologen/non-sociologen wachten (Barthes, Foucault, Baudrillard) om vervolgens zelf een pad te zoeken in film, literatuur, sciencefiction. Op zoek naar een poëtische sociologie.